Welcome to Optimise

นักวิชาการบางกลุ่มเสนอว่าสปีชีส์มนุษย์เรานี้ ถ้าไม่เรียกว่า Homo sapiens ก็ให้เรียกว่า Homo narrans จะเหมาะที่สุด

เพราะคำว่า sapien นั้นแปลว่า ‘ฉลาด’ ซึ่งภายใต้สถานการณ์ทุกวันนี้ ไม่ว่าจะเป็นหายนะโลกร้อน หรือภัยสงครามขีปนาวุธ ก็ชวนให้กังขาว่าศัพท์ละตินคำนี้น่าจะเป็น ‘ความคาดหวัง’ มากกว่า ‘คำบรรยาย’ คุณลักษณะของมนุษย์หรือโฮโมสายพันธุ์ของเรา

อย่างไรก็ตาม แท้จริงจะฉลาดหรือไม่นั้น สิ่งหนึ่งที่มนุษย์ทำแน่ๆ ก็คือการ ‘เล่าเรื่อง’ (narrate) ตั้งแต่เรื่องอย่าง ไฟเป็นเทพเจ้า น้ำเป็นมารดา ไปจนกระทั่งความวิเศษของมาตุภูมิ วิถีประชาธิปไตย อำนาจแห่งเงินตรา หรือ แม้แต่ประโยชน์ของคริปโตฯ

เรื่องเล่าเหล่านี้จะจริงหรือเท็จไม่ใช่ประเด็น ประเด็นอยู่ที่ว่าเมื่อได้มีการเล่าและมีการรับฟังแล้ว มนุษย์ซึ่งอ่อนไหวต่อการกล่อมด้วยเรื่องเล่ามาตั้งแต่อยู่ในอกแม่ ก็มักจะพากันดำเนินตามเรื่องเล่านั้นจนกระทั่งประสบกับผลอย่างใดอย่างหนึ่งอันเป็นปลายทาง ไม่ว่าจะสุขหรือโศกนาฏกรรม ไม่ว่าจะตามคาดหรือผิดคาดของเจ้าตัว

การปฏิวัติวิทยาศาสตร์ที่เดินหน้ามาสู่วัคซีนแก้โควิดในวันนี้ หรือลัทธิการตลาดที่ทำให้โลกผลิตจนเกินพอแต่ก็ยังไม่พอ คือหนึ่งในตัวอย่างมากมายของ ‘เรื่องเล่า’ ที่ชักนำพฤติกรรม

ด้วยเหตุนี้ ในวันที่สถานการณ์กำลังเปลี่ยนผ่านจากวิกฤตโควิดไปสู่สภาวะวิกฤตอีกรูปแบบหนึ่งของเศรษฐกิจที่ตกต่ำเพราะเงินเฟ้อ และโลกที่นับวันยิ่งหันหลังให้แก่กัน สิ่งหนึ่งที่ Optimise ฉบับ Set the Story Straight อยากนำเสนอก็คือ เรื่องที่มนุษย์เราเล่ากับตัวเองส่งผลมากมายเสมอ หากเรามองว่าโลกนี้กำลังเดินหน้าไปสู่ทุรยุคและความยากเข็ญ พฤติกรรมและอารมณ์ของเราก็คงเป็นไปในรูปแบบหนึ่ง

แต่หากเรามองว่าเมื่อโลกนี้แย่ลง ก็มักจะดีขึ้นได้หลังจากนั้น เช่นเดียวกับที่ปรากฏในเรื่องเล่าสารพัดรูปแบบและสัญชาติมาตั้งแต่บรรพกาล

เราอาจพบว่าเรื่องเล่าแบบนี้มีลุ้นให้สู้และคุ้มที่จะสู้มากกว่าเยอะทีเดียว