SECTION
ABOUT
INVESTMENT REVIEW
ปัญญาประดิษฐ์หรือ AI กำลังเข้ามาเปลี่ยนวิถีการลงทุน
วิเคราะห์ประเด็นเทคโนโลยีและการลงทุนกับ ดร.พิพัฒน์ เหลืองนฤมิตชัย
ในโลกปัจจุบัน เทคโนโลยีที่พัฒนาไปอย่างรวดเร็วส่งผลให้โมเดลธุรกิจหลายประเภทถูกสั่นคลอนจนผู้เล่นเดิมต้องดิ้นรนเพื่อความอยู่รอดและต้องเตรียมการวางแผนปกป้องธุรกิจของตน ในขณะที่นักลงทุนก็ต้องวิเคราะห์กันอย่างจริงจังว่าอนาคตต่อการลงทุนของตนจะเป็นอย่างไร
ในบางธุรกิจ เราเริ่มเห็นผู้เล่นรายใหม่นำเทคโนโลยีใหม่ๆ เข้ามาแข่งขันในรูปแบบที่ต่างออกไป ทำเอาผู้เล่นเดิมต้องปรับตัวกันยกใหญ่ กรณีศึกษาอย่างธุรกิจพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ (e-commerce) แอพพลิเคชันสำหรับเรียกรถรับจ้างผ่านทางสมาร์ทโฟนของ Uber หรือบริการจองที่พักผ่าน Airbnb เป็นตัวอย่างที่ดีของผู้เล่นรายใหม่ที่เข้ามาสร้างความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในธุรกิจ
ในบางธุรกิจ แม้ว่าจะยังไม่มีผู้เล่นใหม่กระโดดเข้ามาในตลาดอย่างชัดเจนหรือผู้เล่นเดิมจะยังคงครองตลาดใหญ่ แต่ก็พอจะคาดเดาได้ว่า เทคโนโลยีใหม่กำลังค่อยๆ คืบคลานเข้ามา และเป็นความเสี่ยงต่อธุรกิจรูปแบบเดิม ที่ควรจะต้องเริ่มสำรวจตรวจสอบกันแล้วว่าจะต้องเตรียมพร้อมรับมือกับโมเดลธุรกิจแบบใหม่ที่กำลังจะเปลี่ยนแปลงไป เช่น รถยนต์ไฟฟ้า รถยนต์ไร้คนขับ หรือธุรกิจ Financial Technology (FinTech) ต่างๆ
และในบางกรณี เราพอจะรู้ได้ว่า เทคโนโลยีกำลังพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ แต่เราอาจจะยังไม่ค่อยแน่ใจว่าจะออกมาในรูปแบบไหนและจะเป็นความเสี่ยงกับธุรกิจได้อย่างไร
ปัญญาประดิษฐ์
ช่วงนี้มีการพูดถึงเทคโนโลยีล้ำสมัย อย่าง ‘ปัญญาประดิษฐ์’ (artificial intelligence) หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า AI ซึ่งหมายความถึงวิทยาการด้านคอมพิวเตอร์ที่พัฒนาการคิด การหารูปแบบ การให้เหตุผล การปรับตัว และการตัดสินใจที่เลียนแบบการทำงานของสมองมนุษย์
เมื่อไม่นานนี้ AlphaGo โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่พัฒนาโดย Google Deepmind ได้สร้างประวัติศาสตร์โดยการเอาชนะเซียนหมากล้อมมือหนึ่งของโลก หรือ ‘โกะ’ 9 ดั้ง
ในเกมการแข่งขันบนกระดานขนาด 19x19 เส้นไปได้ คนที่เล่นหมากล้อมคงทราบดีว่า โอกาสที่โปรแกรมคอมพิวเตอร์จะเอาชนะมนุษย์บนเกมหมากล้อมแบบเต็มกระดานเกิดขึ้นได้ยากมาก เพราะบนกระดานหมากมีความเป็นไปได้แบบมหาศาล โดยมีการเดินเกมต่างๆ กันได้ถึงกว่า 2E+170 (ใช่ครับ เลขสองตามด้วยศูนย์ 170 ตัว) เครื่องคอมพิวเตอร์ไม่สามารถหาทางเดินที่ดีที่สุดโดยพิจารณาทุกทางเดินที่เป็นไปได้แบบเกมอื่นๆ ในขณะที่คนเล่นหมากล้อมเก่งๆ พอจะใช้ทักษะ ความเคยชิน และการตัดสินใจโดยใช้กึ๋นมาช่วย
การเอาชนะเซียนหมากล้อมจึงเป็นความสำเร็จครั้งสำคัญของเทคโนโลยีปัญญา-ประดิษฐ์ที่มีเคล็ดลับมาจากการ ‘เรียนรู้’ ของเครื่อง โดยใช้ข้อมูลจากเกมการเล่นเก่าๆ ของมนุษย์ นอกจากนี้ ยังมีการฝึกเดินหมากทั้งกับมนุษย์และฝึกกับตัวเอง อีกทั้งยังสามารถพัฒนาโปรแกรมเพิ่มเติมด้วยตัวเอง แล้วจับมาแข่งกันเองแบบแพ้คัดออก เรียกว่าสามารถเรียนรู้ ฝึกฝน และคัดเลือกได้อย่างไม่รู้จักเหนื่อยเลยทีเดียว
หลังจากชัยชนะครั้งนั้น วงการปัญญาประดิษฐ์ก็เริ่มคึกคักขึ้นมาอีกครั้ง และเริ่มมีการตั้งคำถามว่า เทคโนโลยีแบบนี้เอาไปประยุกต์ทำอะไรได้บ้างและขีดจำกัดอยู่ที่ไหน
แม้แต่ด้านงานวิเคราะห์หุ้น ก็เริ่มมีการนำปัญญาประดิษฐ์มาใช้ จากเดิมที่นักวิเคราะห์ต้องนั่งกรอกงบกันทุกไตรมาสและเขียนออกมาเป็นบทวิเคราะห์ ตอนนี้ก็เริ่มมีการใช้คอมพิวเตอร์วิเคราะห์ข้อมูลที่ออกมา และใช้ความสามารถด้านภาษาของปัญญาประดิษฐ์เขียนออกมาเป็นข่าวและบทวิเคราะห์กันแล้ว
ดูเหมือนว่าจะมีการนำเอาปัญญาประดิษฐ์เข้ามาใช้งานกันบ้างแล้วในงานที่ใช้สามัญสำนึก ใช้เหตุผลเบื้องต้นและใช้ความเคยชิน เช่น การควบคุมรถแบบไร้คนขับ การควบคุมหุ่นยนต์ในโรงงานอุตสาหกรรม การเรียนการสอน การให้บริการในโรงพยาบาล การให้บริการลูกค้า การจัดการจราจร การจดจำใบหน้า น้ำเสียง และรูปแบบการใช้ภาษา การเลือกนำเสนอสินค้าที่เหมาะกับลูกค้า หรือแม้แต่การเลือกและแต่งเพลง และต่อไปก็น่าจะมีการพัฒนาและนำมาใช้งานกันมากขึ้น
อาจกล่าวได้ว่า เทคโนโลยีและคอมพิวเตอร์เริ่มเข้ามามีบทบาทในหน้าที่ที่เคยเป็นของมนุษย์แล้ว
โปรแกรมคอมพิวเตอร์กับการลงทุน
แม้กระทั่งธุรกิจให้บริการการลงทุนก็ไม่อาจจะหลีกหนีความเปลี่ยนแปลงที่เข้ามาได้ หลายคนกำลังพูดถึงว่า คอมพิวเตอร์อาจจะเข้ามาจัดการด้านการเงินและการลงทุน โดยเทคโนโลยีเริ่มเข้ามามีบทบาทมากขึ้นเรื่อยๆ ทั้งฝั่งบริหารเงินลงทุน (buy side) ฝั่งตัวแทนคนขาย (sell side) และฝั่งให้คำปรึกษาการลงทุน
ในฝั่งบริหารเงินลงทุน เทคโนโลยีที่พัฒนาขึ้นเริ่มเข้ามามีบทบาทในการจัดการการลงทุนมากขึ้นเรื่อยๆ มีการใช้ algorithmic trading หรือการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ในการตัดสินใจซื้อขายหลักทรัพย์ เพื่อหากำไรส่วนต่างของราคาในตลาดต่างๆ หรือหากลยุทธ์ในการลงทุนจากรูปแบบของราคาและปัจจัยพื้นฐาน หรือแม้แต่การหาแนวโน้มของราคาระยะสั้นแบบรวดเร็วมากขนาดที่คนยังคิดและเคาะไม่ทัน
ในบางกรณี ความเร็วของการทำธุรกรรมเป็นเรื่องสำคัญมากจนมีการนำคอมพิวเตอร์ที่เร็วที่สุดใส่โปรแกรมคอมพิวเตอร์ ไปติดตั้งให้ใกล้คอมพิวเตอร์ของตลาดหลักทรัพย์มากที่สุด เพื่อให้คำสั่งไปถึงและเคาะราคาได้ก่อนคนอื่น คำว่า ‘ก่อนคนอื่น’ ในที่นี้ เรากำลังพูดถึงความแตกต่างของความเร็วในการส่งคำสั่งเป็นหนึ่งส่วนพันของวินาทีหรือน้อยกว่า สายส่งยาวกว่ากันไม่กี่เมตรก็อาจเป็นปัญหาได้ ดังนั้น จึงไม่น่าแปลกใจถ้าจะถึงกับมีการแย่งชั้นวางคอมพิวเตอร์กันเลยทีเดียว
อย่างไรก็ตาม ดูเหมือนว่า คอมพิวเตอร์ยังไม่สามารถเอาชนะมนุษย์ในการตัดสินใจลงทุนแบบใช้ปัจจัยพื้นฐานระยะยาวได้ แม้วอร์เรน บัฟเฟตและนักลงทุนระดับโลกหลายคนได้เปิดเผยเคล็ดลับมาให้แล้วก็ตาม อาจจะเป็นเพราะว่าข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการลงทุนมีมากมายจนการประมวลข้อมูลทั้งหมดกลายเป็นการเสียเวลา แต่การใช้กึ๋นและการตัดสินใจแบบมนุษย์โดยใช้ประสบการณ์ยังเหนือกว่าปัญญาประดิษฐ์ทั้งหลายอยู่ (แต่อนาคตก็ไม่แน่นะครับ)
แม้แต่ด้านงานวิเคราะห์หุ้น ก็เริ่มมีการนำปัญญาประดิษฐ์มาใช้ จากเดิมที่นักวิเคราะห์ต้องนั่งกรอกงบกันทุกไตรมาสและเขียนออกมาเป็นบทวิเคราะห์ ตอนนี้ก็เริ่มมีการใช้คอมพิวเตอร์วิเคราะห์ข้อมูลที่ออกมา และใช้ความสามารถด้านภาษาของปัญญาประดิษฐ์เขียนออกมาเป็นข่าวและบทวิเคราะห์กันแล้ว แน่นอนว่าเขียนออกมาได้เร็วกว่ามนุษย์คนไหนๆ แต่เรื่องความคิดและความเฉียบคมของการวิเคราะห์อาจจะยังไม่สามารถทดแทนคนได้ในขณะนี้ (แต่อนาคตก็ไม่แน่เหมือนกัน)
นอกจากนี้ ยังเริ่มมีการใช้ปัญญาประดิษฐ์ในการให้คำแนะนำด้านการเงินและการลงทุนที่เรียกว่า Robo-advisor กันมากขึ้นเรื่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นการวางแผนภาษี การวางแผนด้านการเงินระยะยาว หรือให้คำแนะนำในการเลือกลงทุนในกองทุนและสินทรัพย์ต่างๆ ให้เหมาะสมกับนักลงทุนแต่ละคน ซึ่งในปัจจุบันมีผู้ให้บริการด้านนี้มากขึ้นเรื่อยๆ และมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว
เห็นไหมครับว่าคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีต่างๆ ได้เข้ามามีบทบาทมากขึ้นในหลายๆ อุตสาหกรรม ไม่เว้นแม้กระทั่งธุรกิจด้านการเงินและการลงทุน แม้ในปัจจุบันอาจจะยังไม่สามารถทดแทนมนุษย์ได้ทั้งหมด แต่ดูจากแนวโน้มของการพัฒนาแล้ว คงจะประมาทไม่ได้ มนุษย์อย่างเราๆ คงต้องเตรียมพร้อมกันไว้ดี ๆ ทั้งจากมุมมองของแรงงาน และมุมมองของนักลงทุนที่ต้องเตรียมรับมือกับความเปลี่ยนแปลงในอนาคต
สักวัน บทความแบบนี้อาจจะถูกเขียนโดยปัญญาประดิษฐ์ก็ได้นะครับ
■
