ด้วยจิตวิญญาณของคนเป็นครู จุลพร นันทพานิช ไม่เคยละเลยความเอาใจใส่ลูกศิษย์แต่ละคนนับตั้งแต่เมื่อเข้าทำงานเป็นอาจารย์ในสาขาวิชาสถาปัตยกรรมล้านนา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ในปี 2535 มีลูกศิษย์รุ่นแล้วรุ่นเล่าผ่านการเคี่ยวกรำจาก จุลพร หลายคนได้งานทำดีๆ ทั้งในเชียงใหม่และกรุงเทพฯ แต่ จุลพร กลับรู้สึกว่าแม้ลูกศิษย์หลายคนจะประสบความสำเร็จในเรื่องหน้าที่การทำงานแต่กลับไม่มีความสุขกับงานที่ทำเท่าใดนัก จะเป็นด้วยวิถีชีวิตอันบีบคั้นในเมืองใหญ่หรือการทำงานที่มีแต่ความจำเจก็ตาม เขาจึงคิดสร้างสตูดิโอเพื่อรวมพลคนสถาปนิกที่มีแนวคิดด้านสถาปัตยกรรมรักษ์โลกเหมือนกันมาร่วมทำงานที่สร้างความแตกต่างให้สังคม

“ผมคิดว่าถ้าเกิดมีสตูดิโอของตัวเองเพื่อให้ลูกศิษย์หรือคนที่มีความสามารถและสนใจงานสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นหรือสถาปัตยกรรมสีเขียวโดยเฉพาะมาทำงานร่วมกันจะเป็นอย่างไร” เขาเล่า

แนวคิดของ จุลพรจึงนำไปสู่การก่อตั้ง ‘ป่าเหนือสตูดิโอ’ (North Forest Studio) ที่อยู่คู่เชียงใหม่มาเกือบ 1 ทศวรรษ โดยบริษัทแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงบริษัทสถาปัตยกรรมที่น่าเชื่อถือเท่านั้นแต่ยังเป็นแหล่งเรียนรู้สำคัญด้านสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นและสถาปัตยกรรมรักษ์โลกสำหรับสถาปนิกรุ่นใหม่และนักศึกษาที่สนใจอีกด้วย แนวทางของป่าเหนือสตูดิโอสวนกระแสแนวคิดทางสถาปัตยกรรมทั่วไปในหลายเรื่อง เช่นเขาปฏิเสธการจำแนกงานภูมิสถาปัตยกรรมออกจากสถาปัตยกรรมสิ่งก่อสร้าง และพยายามลดทอนสิ่งที่ถือกันว่าเป็นความสะดวกสบายสมัยใหม่ เช่นเครื่องปรับอากาศ แต่เลือกที่สร้างความเย็นให้กับตัวบ้านผ่านการเลือกวัสดุ การสร้างภูมิสถาปัตยกรรมหรือพื้นที่สีเขียวที่หนาแน่น รวมทั้งการจัดวางตำแหน่งหน้าต่างและการบังแสงที่เหมาะสม นอกจากนี้ ป่าเหนือสตูดิโอ ยังต่อต้านการนำเข้าพรรณไม้ต่างถิ่นที่นิยมใช้ในโครงการระดับหรูมากมาย เพราะเห็นว่าอาจจะกระทบสมดุลของระบบนิเวศพืชพื้นถิ่น

“นั่นเป็นสิ่งที่เราไม่เห็นด้วยอย่างยิ่ง โครงการของเราจะใช้พืชท้องถิ่นในการปรับภูมิทัศน์เท่านั้น เพราะเราเชื่อว่าภูมิสถาปัตย์คือการคำนึงถึงลักษณะของพื้นที่นั้นๆ เราไม่ควรปลูกพืชในที่ที่ไม่ใช่แหล่งกำเนิดของมัน” จุลพรกล่าว

แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าป่าเหนือสตูดิโอจะต่อต้านธุรกิจหรือโครงการใหญ่ๆ เพราะ จุลพรมองว่าการร่วมงานกับลูกค้ารายใหญ่ก็เป็นประโยชน์ต่อการเติบโตของบริษัทในอนาคต ซึ่งหมายถึงอนาคตของการพัฒนาพื้นที่ทั่วภาคเหนือด้วยเช่นกัน หนึ่งในลูกค้ามากชื่อเสียงของจุลพร คือ ธนญชัย ศรศรีวิชัย ผู้กำกับภาพยนตร์โฆษณามือรางวัลระดับโลกที่เคยร่วมงานกันในการสร้างสรรค์ภูมิสถาปัตย์ให้กับโครงการใหญ่ขนาด 6 ไร่ ย่านอ่อนนุช ซึ่งกลายเป็นศูนย์การเรียนรู้ธรรมชาติสำหรับนักเรียน นักศึกษา ท่ามกลางพื้นที่สีเขียวขนาดใหญ่

ตัวตนที่ชัดเจนของป่าเหนือสตูดิโอและจุลพร ถูกสะท้อนผ่านความมุ่งมั่นในการสร้างความผสมผสานกลมกลืนระหว่างสถาปัตยกรรมและธรรมชาติให้ได้มากที่สุด ผ่านการให้ความสำคัญกับภูมิปัญญาชาวบ้าน ประวัติศาสตร์ของพื้นที่ และวิถีชุมชน

“เป้าหมายสูงสุดของเราคือการช่วยอนุรักษ์ระบบนิเวศพื้นถิ่นเอาไว้ ซึ่งหมายความว่าเราจำเป็นต้องสร้างวิถีชีวิตแบบยั่งยืนให้แก่คนที่อาศัยในพื้นที่นั้นด้วย เราเชื่อว่าการจะอยู่อาศัยร่วมกับสภาพแวดล้อมอย่างยั่งยืนจะทำให้ชุมชนเข้มแข็งและมีความสุข”

สำหรับจุลพร รูปแบบหรือฟอร์มเป็นสิ่งท้ายๆ ที่เขาคำนึงถึง เขาให้ความสำคัญกับเทคนิคการสะท้อน ‘อารมณ์’ ของสถานที่นั้นๆ จากการกระทบกันระหว่างแสงกับวัสดุที่ใช้ โดยฟันธงว่าบ้านเรือนไทยไม้สักที่มีมาตั้งแต่โบราณสามารถสะท้อนพลังของวัสดุและแสงธรรมชาติได้ดีกว่าบ้านสมัยใหม่มาก รวมทั้งยังมีระบบการถ่ายเทอากาศเป็นเลิศ ไม่น่าแปลกที่เขาจะปฏิเสธการใช้เครื่องปรับอากาศอย่างสิ้นเชิงจนเป็นที่รู้กัน

ความนอบน้อมต่อภูมิปัญญาท้องถิ่นและความเคารพต่อประวัติศาสตร์ของ จุลพร ยังถูกแทรกซึมในงานประเภทอื่นๆ นอกเหนือจากงานสถาปัตย์ เช่น งานให้คำปรึกษาแก่การ บูรณะอาคารสำนักงานบริษัท บอเนียว ที่เข้ามาทำกิจการป่าไม้ในสมัยรัชกาลที่ 5 ราวปี 2343 งานนี้จุลพรใช้เวลากว่าสามเดือนในการศึกษาค้นคว้าเอกสารที่สยามสมาคม เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์และความเชื่อมโยงในมิติต่างๆ ก่อนจะได้เริ่มคิดว่าจะทำโครงการไปในลักษณะไหน

เห็นได้ชัดว่า ณ ป่าเหนือสตูดิโอ การศึกษาถือเป็นหัวใจสำคัญในการปฏิบัติงานทุกขั้นตอน ไม่ว่าจะสำหรับตัวเอง สังคม หรือทั้งสองประการ

“เราไม่ได้ต้องการจะทำแค่งานสถาปัตยกรรม บริษัทเราไม่ได้ตั้งขึ้นมาเพื่อเพียงเท่านั้น” จุลพรกล่าวทิ้งท้าย ■